وکیل خانواده اساساً به تمامی مسائل حقوقی راجع به خانواده، و از جمله خواستگاری، ازدواج، انواع ازدواج، تعهدات مالی و غیرمالی زوجین نسبت به یکدیگر، مهریه، نفقه، تعهدات زوجین نسبت به فرزندان، ریاست امور خانواده، طلاق و انواع آن، رجوع از طلاق، عده، و مسائلی از این دست می‌پردازد. البته ذکر یک نکته در خصوص وکیل خانواده و وظایف وی ضروری است و آن اینکه وکیل خانواده، نه تنها در دعاوی راجع به خانواده، بلکه در مشورت دادن و در مقام یک مشاور نیز می‌ تواند به افراد کمک کند. وکیل خانواده حتی در زمان انعقاد عقد ازدواج نیز می‌تواند به وکالت از موکل خویش، امور محول شده را انجام دهد که توضیح تمامی این مسائل در این نوشتار به نحو اجمال خواهد آمد. یک نکته‌ی دیگر در مورد وکیل خانواده این است که اساساً هر وکیلی توانایی پذیرفتن وکالت در تمامی امور حقوقی به معنای عام خود را داراست و لذا هر وکیلی می‌تواند امور راجع به دعاوی خانواده و نیز امور غیر مرتبط با دعاوی را قبول کند. پس سایر وکلا نظیر وکیل کیفری نیز قانوناً مجاز به وکالت در امور خانواده هستند؛ لیکنوکیل خانواده که متخصص در این امور است، احتمالاً بر رویه‌ های عملی حاکم بر امور خانواده، آشنایی و تسلط بیشتری دارد. به عنوان آخرین نکته در مقدمه باید گفت که هر شخصی می‌تواند با آگاهی از قوانین، به تنهایی پیگیر حقوق قانونی خویش باشد؛ لیکن گاهی اوقات به دلیل پیچیدگی قوانین و نیز وجود همان رویه‌ های عملی که معمولاً دور از چشم مردم است، بهره‌گیری از خدمات مشاوره با وکیل خانواده می‌تواند کارسازتر باشد.
در قانون مدنی ایران و نیز قانون حمایت خانواده، اکثر مسائل حقوقی راجع به خانواده آمده است که به برخی از مهمترین و شایع‌ترین آن‌ ها اشاره می‌کنیم. پیش از این باید گفت که دادگاه خانواده صالح به رسیدگی به این موضوعات است:
1 ـ نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن
2 ـ نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح
3 ـ شروط ضمن عقد نکاح
4 ـ ازدواج مجدد
5 ـ جهیزیه
6 ـ مهریه
7 ـ نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت
8 ـ تمکین و نشوز؛ نشوز به معنای عدم تمکین زن در برابر مرد و عدم انجام وظایف زناشویی است.)
9 ـ طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت (در نکاح موقت) و انقضای آن
10 ـ حضانت و ملاقات طفل
11 ـ نسب
12 ـ رشد، حجر و رفع آن
13 ـ ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان
14 ـ نفقه اقارب
15 ـ امور راجع به غایب مفقود الاثر
16 ـ سرپرستی کودکان بی سرپرست
17 ـ اهدای جنین
18 ـ تغییر جنسیت
اولین بحث از خانواده، شرایط زوجین برای برقراری نکاح است. پیش از آن باید گفت که نکاح یا همان ازدواج، یک عقد و قرارداد است که طرفین آن با داشتن قصد و رضا، اقدام به پذیرش یکسری مسؤولیت‌ ها در قبال یکدیگر می‌کنند. با آنکه ازدواج امری است آمیخته با احساسات و عواطف طرفین، لیکن از آنجا که با شکل گیری آن، اراده های دو طرف با یکدیگر تلاقی پیدا می کند، و حقوق و تکالیفی بر آن ها بار می شود، لذا یکی از عقود (قراردادها) شناخته می شود. اساساً هر زنی را که موانع نکاح در وی نباشد، می‌توان خواستگاری کرد. البته خواستگاری تنها وعده‌ ی ازدواج است و ایجاد زوجیت نمی‌کند. در واقع وعده ی ازدواج یا همان خواستگاری، هیچ حق یا تکلیفی ایجاد نمی کند. یک نکته‌ی مالی در این خصوص این است که هر یک از نامزدها می‌تواند در صورت به هم خوردن وصلت، هدایایی را که به طرف دیگر یا والدین او برای آن وصلت داده است، مطالبه کند.